Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής μας βιώνουμε άγχος και κάποιοι, εμφανίζουν και κρίσεις πανικού. Τα αποτελέσματα των κρίσεων άγχους ή και των κρίσεων πανικού είναι δυσφορικά για το άτομο που τα βιώνει, καθώς έχει την αίσθηση πως χάνει τον έλεγχο της πραγματικότητας, πολλές φορές και του ίδιου του εαυτού του. Συναισθηματικά το άτομο βαραίνει αρκετά και αν τα φαινόμενα εμφάνισης του άγχους και των κρίσεων πανικού συνεχιστούν, η ζωή του ατόμου δυσλειτουργεί σημαντικά και σε κάποιες περιπτώσεις καθιστάται ανήμπορο να ζήσει φυσιολογικά την καθημερινότητα του.
Τί είναι το άγχος;
Το άγχος είναι πάντα ένα αρνητικό συναίσθημα; Η απάντηση είναι πως όχι. Το άγχος (stress) χωρίζεται στο ευ-stress και στο di-stress ή αλλιώς στο δημιουργικό και στο καταστροφικό αγχος. Για να εξηγήσουμε τη διαφορά αρκεί να σκεφτούμε στιγμές που αισθανόμαστε άγχος όταν έχουμε να κάνουμε κάτι δημιουργικό, κάτι δηλαδή, που ενισχύει την εξέλιξή μας και προωθεί τον εαυτό μας (π.χ όταν δίνουμε εξετάσεις, ή κάνουμε μια παράσταση), ή κάτι απολαυστικό. Στον αντίθετο πόλο, το καταστροφικό άγχος μας κυριεύει, μας καθηλώνει και βιώνουμε πολύ βαριά και δυσφορικά συναισθήματα, ενώ δυσχεραίνει σε σημαντικό βαθμό τις σχέσεις και την καθημερινότητα μας.
Ποιά είναι τα συμπτώματα του άγχους;
Το άγχος γίνεται αιτία για να φέρει κάποιον στο γραφείο του ψυχολόγου, όταν πια είναι τόσο έντονο, που αισθάνεται δυσφορία και η ζωή του δυσλειτουργεί. Αισθανόμαστε συνεχή ένταση και εξηγούμε τα περισσότερα πράγματα με καταστροφολογικό τρόπο. Το άτομο παρουσιάζει έντονα συναισθήματα φόβου, συνοδευόμενα από σωματικά ενοχλήματα, όπως προκάρδιους παλμούς και εφίδρωση, τα οποία υποδηλώνουν υπερδραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Πολύ συχνά επηρεάζει τη γνωστική ικανότητα και τείνει να προκαλεί παραμόρφωση της αντίληψης. Μειώνεται η λειτουργικότητα μας, δυσκολεύεται η υπνική λειτουργία (αϋπνία έλευσης ή διακοπτόμενος ύπνος ή πρώιμη αφύπνιση με αίσθημα δυσφορίας).
Τι είναι οι κρίσεις πανικού;
Αναλόγως με το ιστορικό και τη συχνότητα εμφάνισης των κρίσεων πανικού, είναι σημαντικό ο ειδικός να διακρίνει αν πρόκειται για ένα αρχικό στάδιο εμφάνισης των κρίσεων αυτών ή αφορά στη διαταραχή πανικού. Το άτομο μέσα σε 10’ της ώρας εμφανίζει αιφνίδια συναισθήματα φόβου και απόγνωσης, ενώ μπορεί να αισθάνεται ότι απειλείται η ζωή του με επικείμενο θάνατο, ή τον φόβο πως θα τρελαθεί.
Ποιά είναι τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού;
- Αίσθημα παλμών, καρδιά που “σφυροκοπάει”, η επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού.
- Εφίδρωση
- Τρεμούλα ή έντονο άγχος
- Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξία
- Αίσθημα πνιγμού
- Πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
- Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
- Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
- Αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού), ή αποπροσωποποίηση (ότι αποκόβεται από τον ίδιο του τον εαυτό)
- Φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας
- Φόβος θανάτου
- Παραισθησίες (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα)
- Ρίγη ή αίσθηση αιφνίδιας ζέστης
Που οφείλονται οι κρίσεις πανικού;
Τα αίτια των κρίσεων πανικού διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά πολύ συχνά συναντάμε μια κοινή βάση με κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα ανεπίλυτες ενδοψυχικές συγκρούσεις, αιφνίδιες αλλαγές στη ζωή του ατόμου, (μια ξαφνική απώλεια, ένα διαζύγιο ή χωρισμός από μια συντροφική σχέση, αλλαγή στο επάγγελμα, αλλαγή τόπου κατοικίας, νέες σχέσεις που λειτουργούν ψυχοπιεστικά για το άτομο και αρκετά ακόμη). Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να αφορούν σε μαθημένες συμπεριφορές από την ίδια την οικογένεια σαν ένα μοτίβο αντίδρασης που συνηθίζεται και από άλλα μέλη της ίδιας οικογένειας.
Ο Ψυχολόγος μπορεί να διαγνώσει το είδος του άγχους και των κρίσεων πανικού ή και να διακρίνει τις περιπτώσεις συννοσηρότητας με άλλες νόσους.Ταυτόχρονα ο ψυχολόγος χρειάζεται να γνωρίζει την πιθανή κληρονομική διάθεση από το οικογενειακό περιβάλλον του θεραπευόμενου με παρόμοια συμπτώματα.
Πως θεραπεύονται το άγχος και οι κρίσεις πανικού;
Η Ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί, από πολλές μελέτες με ομάδες ελέγχου , πως βοηθάει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της διαταραχής άγχους και των κρίσεων πανικού. Το άτομο με τη βοήθεια του ψυχολόγου, πρώτα εντοπίζει τους λόγους εμφάνισης αυτών των επεισοδίων. Συνειδητοποιεί δηλαδή τους πραγματικούς λόγους της πρόκλησης του άγχους και των πανικών. Στη συνέχεια και όσο οι θεραπείες προχωρούν, ο θεραπευόμενος, μαθαίνει τρόπους διαχείρισης αυτών των κρίσεων , ενώ ταυτόχρονα (και με συγκεκριμένες τεχνικές), πείθεται πως δεν συντρέχει κανένας πραγματικός λόγος ανησυχίας όταν συμβαίνουν παρόμοια επεισόδια, ή όταν αισθάνεται ότι πρόκειται να συμβούν. Τέλος μέσω της έκφρασης των συναισθημάτων και αντιμετώπισης των ψυχοπιεστικών παραγόντων, αναπροσαρμοζει τις συνθήκες της ζωής του, έτσι ώστε όχι μόνο να ξεπεράσει το πρόβλημα αυτό, αλλά και να ζήσει στο μέλλον μια απολαυστική ζωή.
Πάνος Δήμας
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
Διεύθυνση Γραφείου
Θεμιστοκλή Σοφούλη 52 • Νέα Σμύρνη • Αθήνα.
Πληροφορίες & Ραντεβού
697 588 53 47